Viêm đại tràng là một trong những căn bệnh tiêu hóa phổ biến, ảnh hưởng đến hơn 20% dân số Việt Nam. Bệnh thường bắt nguồn từ một cơn viêm đường tiêu hóa cấp tính do nhiễm khuẩn qua thức ăn, nếu không được điều trị kịp thời và hiệu quả, sẽ dẫn đến nhiều lần tái phát và trở thành bệnh mạn tính, gây nhiều phiền toái cho người bệnh. Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị bệnh do đây là bệnh “bắt nguồn từ miệng”. Vậy, người bệnh viêm đại tràng nên ăn gì và kiêng gì?

Bệnh viêm đại tràng là tình trạng mà niêm mạc đại tràng bị viêm nhiễm, gây ra tổn thương khu trú hoặc lan rộng với mức độ khác nhau. Các triệu chứng của bệnh có thể ở mức nhẹ với các vết viêm gây đau đớn, hoặc ở mức nặng hơn với các ổ loét, xuất huyết hoặc ổ áp xe trên đại tràng. Ban đầu, bệnh thường có mức độ nhẹ, nhưng nếu không được điều trị triệt để, bệnh có thể tiến triển nặng hơn và dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, bao gồm xuất huyết đại tràng, thủng đại tràng và ung thư đại tràng…

Viêm đại tràng mạn tính được đặc trưng bởi các triệu chứng như rối loạn tiêu hóa, chướng bụng, đau bụng, phân rối loạn (khi lỏng, khi nát, khi táo), không thoải mái sau khi đại tiện và có cảm giác mót đi nữa.

Viêm đại tràng là bệnh lý liên quan trực tiếp tới chế độ dinh dưỡng của người bệnh. Nếu không đảm bảo vấn đề an toàn thực phẩm có thể dẫn đến rối loạn tiêu hóa với nhiều đợt kế tiếp dẫn đến viêm đại tràng. Hoặc do virus gây ra hoặc ăn phải rau sống, uống nước không đảm bảo sẽ mắc lỵ amip cũng có thể dẫn đến viêm đại tràng.

Ngoài ra, nam giới uống rượu bia nhiều, nhất là lớp trẻ, khi đó mất cân bằng đường ruột và tiêu diệt vi khuẩn có ích và là nguyên nhân dẫn đến viêm đại tràng. Trẻ em ăn nhiều đồ ăn nhanh, đồ nướng, rán, ít ăn rau cũng dẫn đến viêm đại tràng.

Người bệnh Viêm đại tràng nên ăn uống như nào để hỗ trợ điều trị bệnh? 

Để quá trình điều trị bệnh đại tràng được hiệu quả, người bệnh nên nắm vững một số nguyên tắc ăn uống sau:

– Đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng cho cơ thể: Viêm đại tràng là bệnh về đường tiêu hóa có thể làm người bệnh khó hấp thu các chất dinh dưỡng, người bệnh thường sụt cân đột ngột và tăng nguy cơ mắc bệnh suy dinh dưỡng. Do đó, nếu mắc viêm đại tràng đặc biệt cần có chế độ ăn đủ chất dinh dưỡng theo nhóm tuổi, theo giới, theo mức lao động, chế độ ăn khoảng 30-35 Kcal/kg cân nặng, chất đạm cần 1-1,2 gam/ngày.

– Chia nhỏ khẩu phần ăn: Người bệnh mắc viêm đại tràng thường thấy dễ chịu khi chia nhỏ bữa ăn hàng ngày. Việc chia nhỏ bữa ăn cũng có thể giúp người bệnh tăng khả năng hấp thụ các chất dinh dưỡng từ những loại thực phẩm mà bạn ăn.

– Tập ghi chép nhật ký dinh dưỡng: Người bệnh nên ghi vào sổ những thực phẩm tốt và không tốt cho hệ tiêu hóa để có chế độ ăn hợp lý, không làm nặng thêm các triệu chứng bệnh và duy trì cơ thể khỏe mạnh.

– Hạn chế những thực phẩm có thể gây dị ứng cho cơ thể: Nếu người bệnh bị dị ứng với một thực phẩm nào đó thì nên thay thế bằng những thực phẩm khác cũng có hàm lượng dinh dưỡng tương đương để cơ thể không bị thiếu hụt các dưỡng chất.

– Duy trì đủ nước cho cơ thể, nên uống từ 6 – 8 ly nước mỗi ngày, 1 ly khoảng 240ml, tương đương 1,6 – 2 lít/ngày.

Ngoài những lưu ý trên, người viêm đại tràng cần biết một số thực phẩn nên ăn và không nên ăn sau: 

Người bệnh viêm đại tràng nên ăn gì?

Dưới đây là những thực phẩm tốt cho hệ tiêu hóa mà người viêm đại tràng nên bổ sung cho cơ thể.

• Thực phẩm nhẹ, dễ tiêu như gạo, khoai lang, ngũ cốc, khoai tây…Đây là thức ăn dạng mềm, dễ tiêu, giúp đại tràng hấp thu chất dinh dưỡng nhanh chóng mà không làm tăng nặng gánh nặng cho đại tràng.
• Thực phẩm giàu đạm như cá, thịt nạc, đậu phụ… sẽ cung cấp đầy đủ khoáng chất giúp làm lành tổn thương niêm mạc đại tràng, giảm tình trạng viêm nhiễm của niêm mạc đại tràng. Các loại cá giàu axit béo omega-3 cũng có thể làm giảm triệu chứng bệnh. Ngoài ra, các loại cá, có thể cung cấp omega-3 cho cơ thể từ các nguồn khác như dầu hạt lanh, hạt lanh xay và quả óc chó.
• Nên ăn các loại rau xanh như rau ngót, rau muống, cải xanh… cung cấp vitamin giúp tăng cường sức đề kháng, chống lại vi khuẩn có hại cho đại tràng.
• Ăn nhiều hoa quả tươi như chuối chín, dưa hấu, táo… giúp thúc đẩy quá trình làm lành tổn thương đại tràng, nâng cao sức khỏe cơ thể, ngăn ngừa bệnh tái phát.
• Các loại sinh tố, nước hoa quả chứa nhiều vitamin A, B, K, E rất tốt cho đường ruột và cải thiện tiêu hóa.

Những thực phẩm tốt cho hệ tiêu hóa nói chung và đại tràng nói riêng có thể giúp cải thiện triệu chứng ở nhiều người bệnh nhưng thức ăn dung nạp vào cơ thể của mỗi người là khác nhau. Người bệnh vẫn có thể gặp những triệu chứng bất thường nếu cơ thể không tiêu hóa tốt các thực phẩm mà người bệnh viêm đại tràng khác thấy dễ chịu khi ăn. Tốt hơn hết là bản thân mỗi người nên lưu ý ghi chép lại những thực phẩm tốt cho hệ tiêu hóa của mình và tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần thiết.

Bệnh Viêm đại tràng không nên ăn gì?

Ngoài việc quan tâm đến những thực phẩm nên ăn khi bị đại tràng, người bệnh cũng cần lưu ý đến một số loại thực phẩm có thể làm nặng thêm các triệu chứng của viêm đại tràng.

Dưới đây là các thực phẩm phổ biến có thể làm gia tăng các triệu chứng ở người bệnh viêm đại tràng:

– Đường sữa lactose: Một số bệnh nhân viêm đại tràng thường gặp các triệu chứng không dung nạp với đường sữa lactose. Lactose thường được tìm thấy trong các sản phẩm từ bơ sữa, đặc biệt là sữa bò. Những bệnh nhân có các dấu hiệu không dung nạp lactose cũng nên tránh các thực phẩm từ bơ sữa để không gây ra các triệu chứng làm bệnh trở nên tệ hơn.

– Các chất kích thích như rượu, bia, cafe, trà…: Các chất này có thể làm gia tăng tình trạng tiêu chảy ở một số bệnh nhân. Bên cạnh đó, một số loại soda và bia có chứa carbonate gây kích ứng đường tiêu hóa và làm tăng chứng ợ hơi ở người bệnh. Cà phê, trà, chocolate hoặc chất làm ngọt nhân tạo cũng là các tác nhân gây ra tình trạng viêm đại tràng.

– Rau có màu xanh đậm như bắp cải, cải brussel và bông cải xanh: Các loại rau này chứa nhiều chất xơ làm các triệu chứng khó tiêu đau bụng ở bệnh nhân viêm đại tràng nặng lên.

– Thực phẩm nhiều dầu mỡ: Người viêm đại tràng nên tránh mỡ động vật, thức ăn nhanh, đồ ăn chiên xào như khoai tây chiên, gà rán, thịt mỡ, hamburger…

– Đồ ăn có nhiều đường: Người bệnh khi ăn nhiều đồ ngọt hay các sản phẩm làm từ đường hóa học thường cảm thấy đầy hơi, chướng bụng, ợ nóng và tiêu chảy. Đặc biệt, một số người bệnh còn có chứng không dung nạp đường fructose gây ra tình trạng chuột rút và tiêu chảy. Đường fructose thường được tìm thấy trong xi-rô ngô, nước ép trái cây.

– Thực phẩm cay nóng như lẩu thái, mì cay, ớt, tiêu…: Với những bệnh nhân mắc viêm đại tràng, khi ăn những loại thực phẩm này dễ thấy tình trạng bệnh tăng nặng nhanh chóng, tình trạng đau bụng đầy hơi thường gặp ngay sau khi ăn.

– Người bị đại tràng không nên ăn những loại hải sản chưa được nấu chín kỹ. Ngoài hải sản, người bệnh cũng không nên ăn bất kỳ loại thực phẩm nào chưa được nấu chín kỹ, đặc biệt là không nên ăn thực phẩm sống. Thực phẩm sống có chứa nhiều vi khuẩn kí sinh gây ra tình trạng đau bụng và đi ngoài, vừa có thể là nguyên nhân gây nên bệnh lý viêm đại tràng lại vừa là nguyên nhân làm tăng nặng triệu chứng ở những người viêm đại tràng lâu năm.

Chế độ ăn uống chỉ là cách giúp người bệnh giảm thiểu các triệu chứng của bệnh viêm đại tràng chứ không giúp điều trị khỏi hay dứt điểm bệnh. Viêm đại tràng là căn bệnh dễ mắc, khó chữa, bệnh có thể dai dẳng kéo dài nên người bệnh cần có sự tư vấn và theo dõi điều trị của các bác sĩ, cần ghi chép các loại thực phẩm nên ăn và không nên ăn để điều chỉnh chế độ ăn uống từng ngày, giúp bệnh có thể được kiểm soát tốt, nâng cao chất lượng sống

Bệnh Viêm Đại Tràng có chữa khỏi được không? Hãy cùng nghe Tiến sĩ, Bác sĩ Dương Trọng Hiền tư vấn trong video dưới đây:

Theo báo sức khỏe và đời sống!